ÇAVUŞ KÖYÜ

 

 
 
 
 
 
 

KÖYÜN TARİHÇESİ
 
Köyün ne zaman kurulduğu tam olarak bilinmemektedir.Ancak, Anadolu’ya  gelen ilk Türkler tarafından kurulmuş olduğu söylenir.Bu tarih,köyün ileri gelenlerinin kimine göre 1560,kimine göre ise yakla-şık 1700 yıllarıdır. Çavuş köyü kurulmadan önce,şu anda  yerleşik olan köy alanından 500 mt. ya da1 km. uzağında birkaç Kürt ailesinin yaşadığı söylenmek-tedir.Köyün ilk kurucularından Karaveli  Eymir köyünden göç edip,Çop-oğlu namıyla yaşayan bir kürt ailesinin yanına komşu olur.Çopoğlu’nun göç edip gitmesiyle Karaveli,Çopoğlu’nun göç edip gitmesiyle Karaveli, Çopoğlu’na ait arazileri satın alır ve burada yerleşik hayata geçer.Kara-veli,burada birkaç yıl yalnız başına yaşar.Daha sonraları,Divriği’den Eymir köyüne,oradan da Çavuş köyüne gelen Divriği Kadısı Mehmet Naim önceden akrabası olan Karaveli’ye komşu olur.Daha sonralarıgelen Hekimhan’ın Köylüköyü’nden Külpeşler kabilesi,Engizek köyünden Bozkurtlar kabilesi Çavuş köyüne yerleşmiş kabilelerdir.Böylece köy, beş kabile olarak kurulmuş ve günümüze kadar gelmiştir.Kuruluşunda 5 hane olan köy,yaklaşık 1935 yıllarında 40 hane,1960 yıllarında da 80 hane olmuştur.Şimdi ise köyümüz 50-60 hane civarındadır. Köyün Çavuşismini alması,köy sakinlerinden birinin askerliğini yapmış olmasındandır.O günün koşullarında askerlik çağına gelenler askere gitmezlermiş.Askerliğini yapan şahıs,askerlik çağına gelenleri de askeriyeye teslim edermiş.Bu nedenle “Çavuş” namıyla anılırmış.Bundan dolayı da köyün adına Çavuş denmiş,o günden bugüne kadar da Çavuş köyünün adıdeğiştirilmemiştir.  Çavuşköyü,Arguvan ilçe olmadan önce Hekimhan ilçesine bağlıymış. Arguvan’ın ilçe olmasıyla birlikte Arguvan’a bağlanmıştır.Köyün civarlarında tarihi yapıtlara da rastlanılmaktadır.Köyün2.5 km.güney-doğusunda Hanyeri denilen mevkide yapıtaşları mevcuttur.Burada bir hanın olduğu köyün ileri gelenlerince söylenilmektedir.Hanyeri adını da buradan almıştır.Burada zaman zaman küp kırıkları çıkmaktadır.Hanye-ri’nin 500 mt. doğusunda Sivri Tepesi denilen yerde de küp kırıkları ve yapı taşlarıçıkmaktadır.Hatta bu tepenin yığma olduğu da söylenilmek-tedir.
 
KÖYÜN COĞRAFİ YAPISI
Çavuş köyü çok engebeli bir arazi üzerine kurulmuştur.Dört tarafı tepelerle çevrilidir.Bunlar;güneydoğusunda Kuvurma Tepesi,güneyinde Veli Tepesi,kuzeybatısında Kıratlı Tepesi ve kuzeyinde ki Küçük Tepe-si’dir.Köyün batısı bir boğaz ile Taşlıyazı denilen bir meraya açılmaktadır. Köyün akarsuları;doğusunda bulunan Uludere,kuzeyinde bulunan Avşar Çayı’dır.Köyün içinden ise minicik bir dere geçmektedir.Eskiden köyün suyu hiç kesilmezken,civar köylerin ağaçlandırma ve sulama sistemleri-nin gelişmesinden dolayı yaz mevsiminde hiç su akmamaktadır diyebiliriz. Diğer köylerimizde olduğu gibi Çavuş köyü de bir orman köyü değil- dir.Ancak;aralıklıda olsa meşe ağaçlarına rastlanılmaktadır.Köyün civarı, başta kayısı üretiminin gelişmesi,köyde kayısı yetiştirilmesine neden ol-muştur.Böylelikle köyümüze hem gelir kaynağı,hem de ayrı bir güzellik katmıştır.Köyün doğusunda bulunan Uludere kıyı boyu selvi ağaçları,söğüt,kayısı ve diğer meyve ağaçlarıile süslüdür.
KÖYÜN EKONOMİK YAPISI   
Çavuşköyünün ekonomik yapısı geçmişten günümüze tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır.Köylü ekonomik olarak tarımda ve hayvancılıkta çok gelişmiş bir yapıya sahip değildir.Köyün çok geniş bir arazisi olmadığından tarım da kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapılmaktadır.Yatırıma yönelik ekonomik yapıya sahip değildir.Köyün ekonomisini geçmişten günümüze şöyle sıralayabiliriz.Köyün ilk kuruluş yıllarında ilkel tarım aletleriyle tarımcılık yapan köylü,bununla birlikte değirmencilik de yapmaktaydı.Köyde,kabilelere ait dört su değirmeni vardı.Köyümüzde hiçbir değirmen tek şahsa ait değildir.Bu da kollektif çalışmanın güzel bir örneğidir aynı zamanda.Gelirleri ortaklara pay edilen değirmenler artık çalışmamaktadır.
Tarımda buğday,arpa ve sebzecilik yapılır.Son zamanlarda da kayısı üretimi artmıştır.Köyde tarımla birlikte;koyun,keçi,sığır hayvancılığı ve 1970 yıllarından önce yaylacılık yapılırken,1970 yıllarından sonra köylü- lüğün kısmi olarak tasviye edilmeye başlaması şehirlere doğru göçün hızla artmasına neden oldu.Dolayısıyla göçle birlikte köyde insan ve emek gücü azaldı.Bu da köy ekonomisini tarım ve hayvancılıkta sona erdirdi. Şimdi sadece kayısı üretimi yapılmaktadır. Köyün sulama arazisi çok azdır.Bunun nedeni de sulama kaynakları-nın az olmasıdır.Yaklaşık 2500 dönümlük sulu arazisi bulunmaktadır.Sulu arazisinin büyük bir kısmı kayısı bahçesidir.Köyün arazisinin sulama kanalı sadece Kuşu Boğazı denilen yerden Avşar Çayından alınmaktadır.Yaz  mevsiminde suların azalması nedeniyle çoğu zaman sulamada yetersiz kalındığından,bu da köylüyü tek geçim kaynağı olan kayısı ağaçlarının kuruması kaygısı ile karşıkarşıya bırakmaktadır.Köyün içme suyu1.5 km.kuzeydoğusundan getirilerek evlere dağıtılmaktadır.İçme suyu 1995 yılına kadar köyün üç yerinde çeşme olarak akmaktayken 1995’te bir depo ile evlere taksim edilmiştir.
EĞİTİM VE KÜLTÜR
Köyde telefon santralı,elektrik,sağlıkevi ve ilkokul bulunmaktadır. Köyün ilkokulu köylünün de yardımı ile 1956 yılında açılmıştır.1968-1974 yıllarında yaklaşık 100 ile 110 civarında öğrencisi olan ilkokul şimdi öğ-renci yetersizliğinden kapatılmıştır.Köyün okuma-yazma oranı yaklaşık % 97’dir.Hemen hemen her ailenin yüksek tahsil yapmış çocuğu vardır. Siyasetçisinden bürokratına,doktorundan mühendisine,işletmecisinden öğretmenine kadar çok sayıda tanınmış kişileri bulunmaktadır.Köyde ve Arguvan ilçesinde ilkokuldan başka okul olmadığından köylüler,çocuklarına orta ve yüksek tahsilini yaptırabilmek için 1959 ve 1960 yıllarında şehirlere göç etmeye başladılar. Bir yandan çocuklarının tahsili için şehirlere göçen köylü,bir yandan da tahsilini yapan ve memur hayatına atılan köy insanları şehirlere yer-leşmeye başladılar.Köydeki ekonomik şartların yetersizliği de beraberin-de,şehirlere göçü doğurdu.Köyün nüfusu 1980’de 275,1985’de 215, 1990’da 157’ken şimdi ise 80 civarındadır.Kış mevsiminde bu sayı daha da azalmaktadır. Nüfusun çoğunluğu İstanbul’da yaşamaktadır.Bugün İstanbul’da Çavuş köyünden 125 hane bulunmaktadır.Hatay,İskenderun,Mersin,Ma-latya,Ankara ve yurdun çeşitli şehirlerinde yaşamakta olan aileleri vardır.
Köyün1 km.kuzeyinde Kıratlı isminde bir ziyaret yeri bulunmaktadır. Bu  ziyaret bir armut ağacı olup,etrafı taşlarla çevrilidir.Köyün1.5 km.do-ğusunda Payamlı adında bir ziyaret yeri daha bulunmaktadır.Bu ziyaret-lere adaklar adanır,dilekler dilenerek ipler bağlanır.Ayrıca köylüler,Hekim-han ilçesinin Ballıkaya köyündeki Papuç ve Vaylo Dede ziyaretlerine,Kara-direk,Hasandede ziyaretlerine de giderler.
Köyde 1975 yılından önce kış aylarında cemler yapılır,her kabilenin ayrı ayrıcemleri ourdu.1975 yılından sonra bu ibadetten de vazgeçilmiş-tir.Bunun en büyük nedeni köydeki öğrenim durumunun artmasından dolayıdır. Bunların yanısıra halen yaklaşık üç gün süren köy düğünleri ve bayram ziyaretleri de köyümüzün kültürel ve geleneksel yaşam tarzı içerisindedir.
Yazımızı,Yusuf Ercan Kadıoğlu’nun Çavuş köyünü şiirsel anlatımıyla noktalıyoruz.
KÖYÜM
Çiğdeminle çiçeğinle
Bal dolusu peteğinle
Beşikteki bebeğinle
Çokşirindin Çavuş köyü.
Yaz gelir ekin biçerdik
Arılar gibi uçardık
Kaynaklardan su içerdik
Çokşirindin Çavuş köyü.
Harmanda düven döğerdik
Çayda göllere girerdik
Çıkar kuşburnu arardık
Çokşirindin Çavuş köyü.
Güz gelirdi tohum ekerdik
Patates pancar sökerdik
Çayda buğdayı yıkardık
Çokşirindin Çavuş köyü.
Kış geldi düğün tutuldu
Havaya silah atıldı
Gençler halaya katıldı
Çokşirindin Çavuş köyü.
Atlılar ciride çıktı
Kızlar gerdanlığın taktı
Kasaplar koçları yıktı
Çokşirindin Çavuş köyü.
Herşey maziye karıştı
İnsan gurbete alıştı
Bazı evler yıkılmıştı
Çokşirindin Çavuş köyü.
Yusuf Kadıoğlu söyler
O günleri hayal eyler
Altın gümüşolsa dağlar
Gözüm yoktur Çavuş köyü